In het krijt staan

Het was al een aantal jaren geleden dat ik hem voor het laatst had gezien, Joris, vrolijk en bruisend van energie. Maar nu ik hem na een aantal jaren terugzie tijdens een training straalde hij weinig energie meer uit. Na afloop van de training wil hij graag een coachgesprek.

Joris gaat zitten en begint zijn verhaal, nee het gaat niet goed met hem. Hij heeft last van energieverlies, heeft moeite met richting vinden en geniet minder van het leven. Hoe lang heb je hier al last van Joris, waar ergens in de tijd is dit ontstaan vraag ik hem. Hij vertelt over het bedrijf waar hij met veel plezier en passie voor heeft gewerkt. Een aantal jaren geleden stopte het bedrijf met een groot deel van de productie in Nederland. Na een aantal maanden werd duidelijk, welke collega’s mochten blijven en welke collega’s zouden worden ontslagen. Gefaseerd werd de productie afgebouwd en vertrokken er collega’s die boventallig waren. Joris mocht blijven en zag het allemaal aan. Oudere collega’s vertrokken, te jong voor pensioen en waarschijnlijk te oud om nog bij een ander bedrijf aan de slag te kunnen. Jonge collega’s vertrokken, prima collega’s maar een deel met alleen specifieke praktijkervaring. Voor hun zal het vinden van een andere baan waarschijnlijk moeilijk zijn dacht hij. Maar ook ervaren en goed opgeleide collega’s vertrokken, die zouden het wel redden.

Joris kijkt me aan, ik ben jong, goed opgeleid, ervaren, ik mocht blijven. Maar ondanks dat lukt het niet om blij te zijn, het voelt zwaar. Van tijd tot tijd spreek ik oud-collega’s en hoor ik hoe moeilijk het is om aan een nieuwe baan te komen. Ik vraag me steeds meer af of ik mijn plaats niet had moeten afstaan aan een collega die boventallig was, aan iemand met minder kansen op de arbeidsmarkt. Er zijn momenten bij dat ik soms hoop dat er een nieuwe ontslagronde komt en dat ik er dan bij ben. Maar dat is toch een rare gedachte, ik snap mijzelf op dat soort momenten niet. Hij kijkt me aan en het wordt stil. Ik voel en zie zijn hulpeloosheid, hij kijkt mij aan. Ik zeg tegen hem, wat roept het woord schuldgevoel bij je op? Joris haalt in een keer diep adem, het woord schuldgevoel lijkt verlossend te werken.

Door economische omstandigheden is het bedrijf waar Joris werkt stevig afgeslankt. Meer dan de helft van de medewerkers heeft ontslag gehad. Vanuit het management ging alle aandacht uit naar de ontslagrondes van medewerkers. Er was weinig aandacht voor de achterblijvers in de organisatie. Het bedrijf ging verder en over de medewerkers die vertrokken waren, werd na een aantal weken nauwelijks meer gesproken.

Een afslanking in een organisatie veroorzaakt een verstoring in het organisatiesysteem er ontstaat onbalans in de organisatie. In het organisatiesysteem zijn een aantal wetmatigheden van kracht. Een van de wetmatigheden gaat over uitwisseling in geven en nemen. Medewerkers geven aan de organisatie bijvoorbeeld hun tijd, kwaliteiten, inzet, energie. Organisaties geven aan hun medewerkers, waardering, salaris, carrière- en opleidingsmogelijkheden.  Als deze uitwisseling tussen geven en nemen onvoldoende in balans is, ontstaan er bepaalde dynamieken in het organisatiesysteem om de balans te herstellen. Denk hierbij bijvoorbeeld aan diefstal van tijd. Door eerder weg te gaan of lunchpauzes op te rekken, wordt het tekort, bijvoorbeeld in de vorm van aandacht of erkenning vanuit de organisatie, terug in balans gebracht.

De afslanking in de organisatie van Joris heeft gezorgd voor een sterke onbalans in geven en nemen. Bij alle medewerkers die boventallig waren is abrupt een einde gekomen aan de uitwisseling tussen geven en nemen. Medewerkers hebben jarenlang veel gegeven aan de organisatie, de vraag is of het ‘sociaal plan’ bij ontslag bijdraagt aan het herstellen van de balans.

Joris heeft duidelijk last van een schuldgevoel, dit openbaart zich in het gesprek. Onbewust draagt hij het verlies van collega’s die in de organisatie boventallig waren. Onbewust heeft Joris het gevoel dat hij moet boeten, hij kan niet meer genieten van zijn werk en kan zichzelf niet toestaan succesvol te zijn. Joris is zich niet bewust dat hij hard werkt, om te herstellen wat in het organisatiesysteem verloren is gegaan. Bent u benieuwd wat wij kunnen betekenen voor uw organisatie op het gebied van organisatieontwikkeling, leiderschap, teams of coaching, zie https://www.p3rsonal.nl/

.